मेंटेनन्स आणि ना-वापर शुल्क ह्यांची गल्लत नको. - ऍड. रोहित एरंडे
मेंटेनन्स आणि ना-वापर शुल्क ह्यांची गल्लत नको.
मी मुंबईला राहतो. त्यामुळे माझा जो एक फ्लॅट पुण्यामध्ये आहे तो मी न वापरता कुलूपबंद ठेवला आहे. तरीही सोसायटी माझ्याकडून मेंटेनन्स आणि ना वापर शुल्क मागत आहे ? ह्याबद्दल मार्गदर्शन करावे.
एक वाचक, मुंबई
'प्रत्येक सभासदाला मेंटेनन्स हा द्यावाच लागतो, पण "ना-वापर" शुल्क हे द्यावे लागते असे नाही, ते जागेचा वापर कोण करते ह्यावर अवलंबून आहे', ह्या सोप्या सूत्रात आपल्या प्रश्नाचे उत्तर देता येईल. बऱ्याचदा ना-वापर शुल्क म्हणजेच non occupancy charges ह्या संज्ञेवरून अनेकांची गल्लत होते. कमिटीला वाटते कि कि फ्लॅट बंद ठेवला असेल म्हणजेच , फ्लॅट कुलूप बंद असला म्हणून "ना-वापर" शुल्क घ्यावे, तर सभासदांची धारणा असते कि मी फ्लॅट बंद ठेवला आहे, सोसायटीच्या कुठल्याही सोयी वापरात नाही त्यामुळे सोसायटीचे कुठलॆच पैसे देण्यास बांधील नाही. मात्र वरील दोन्ही धारणा का चुकीच्या आहेत ते आपण थोडक्यात बघू.
ना-वापर शुल्क कधी आणि किती घेता येते ?
एखाद्या सभासदाने स्वतः जागा न वापरता त्याने ती जागा तिऱ्हाईत व्यक्तीस भाड्याने दिली असेल, तर अश्या सभासदास Non Occupancy Charges म्हणजेच ना-वापर शुल्क द्यावे लागते. पण तुमच्यासारखीच नुसती जागा कुलूप बंद ठेवली असेल तर त्या सभासदाकडून ना वापर शुल्क घेता येणार नाही, पण सभासदाला मेंटेनन्स मात्र द्यावाच लागेल. महाराष्ट्र सरकारने सहकार कायद्याच्या कलम ७९-अ अन्वये ०१/०८/२००१ रोजी अध्यादेश काढून ना-वापर शुल्क हे देखभाल खर्चाच्या (maintenance charges) जास्तीत जास्त १० टक्केच आकारता येईल असे स्पष्ट केले आणि बहुमत असले तरीही ह्यात वाढ करता येत नाही हेहि लक्षात घ्यावे.
हा अध्यादेश घटनात्मक दृष्ट्या वैध असल्याचा आणि सभासदाने त्याचे घर भाड्याने दिल्यास सोसायटीचे काहीच नुकसान होत नाही आणि स्वतःचे घर भाड्याने देऊन उत्पन्न घेण्याचा अधिकार घरमालकाला आहे हा सरकारचा युक्तिवाद मान्य करून मा. मुंबई उच्च न्यायालायच्या २ सदस्यीय खंडपीठाने सोसायटीविरुद्ध निकाल माँब्ला सोसायटी विरुद्ध महाराष्ट्र सरकार - २००७ (४) Mh .L .J ५९५ या याचिकेच्या निमित्ताने दिला.
ना-वापर शुल्काचे अपवाद :
काही वेळा सभासदाने स्वतः जागा न वापरता दुसऱ्याला जागा वापरायला दिली असेल तरीही ना-वापर शुल्क घेता येत नाही. सभासदाचे कौटुंबिक सदस्य, विवाहित मुलगी, नातवंडे हे जागा वापरत असतील तर ना-वापर शुल्क आकारता येत नाही. मात्र सरकारने सून, जावई, मेव्हणा-मेव्हणी यांचा हि समावेश कौटुंबिक सभासदाच्या व्याख्येत केला होता, तो उच्च न्यायालयाने मान्य केला नाही. त्यामुळे अश्या व्यक्ती जर जागा वापरात असतील तर त्यांच्याकडून ना वापर शुल्क घेता येईल. तसेच हेही लक्षात घ्यावे कि अपार्टमेंट कायद्यात ना-वापर शुल्काची तरतूद नाही.
मेंटेनन्स द्यावाच लागतो.
जागा वापरयाची की नाही हा सर्वस्वी सभासदाचा प्रश्न आहे. पण सभासद स्वतः जागा वापरत असो किंवा नसो, त्याने जागा भाड्याने दिली असेल किंवा नसेल, मासिक देखभाल खर्च (मेंटेनन्स) हा द्यावाच लागतो. बऱ्याचदा असे दिसते कि लोकं इन्व्हेस्टमेंट म्हणून फ्लॅट घेतात आणि तिथे राहायला कधीच येत नाहीत आणि म्हणून मेंटेनन्स द्यायची त्यांची तयारी नसते, पण ते कायद्याला धरून नाही आणि समजा जर सगळ्याच लोकांनी असे केले तर सोसायटीचा खर्च कसा भागणार ?
अजून एक गल्लत लोकांची होताना दिसते. काही सोसायट्यांमध्ये ना-वापर शुल्काबरोबरच जागा भाडयाने दिली म्हणून जास्तीचा देखभाल खर्च आणि काही ठिकाणी तर भाड्याच्या ठराविक टक्के इतके शुल्क सभासदांकडून आकारला जातो, जे पूर्णपणे बेकायदेशीर आहे हे लक्षात घ्यावे.
सबब तुम्ही फ्लॅट बंद ठेवला असला तरी तुम्हाला मेंटेनन्स द्यावाच लागेल, पण तुमच्याकडून ना वापर शुल्क सोसायटीला घेता येणार नाही.
ऍड. रोहित एरंडे
Comments
Post a Comment