पाणीगळती : सोसायटी आणि सभासदांची जबाबदारी. ऍड. रोहित एरंडे ©

 पाणीगळती :  सोसायटी आणि सभासदांची  जबाबदारी.

 आमच्या डोक्यावर रहात असलेल्या कुटुंबाने टॉयलेटची दुरुस्ती करून घेतली आणि तेव्हापासून आमच्या  टॉयलेटमध्ये घाण पाण्याची गळती सतत सुरु झाली आहे  आणि छत खूप खराब झाले आहे.   सुरुवातीला तक्रार केल्यावर त्यांनी काहीतरी केले आणि थोडे दिवस गळती थांबली, परंतु आता परत जास्त त्रास सुरु झाला आहे आणिआता ते सभासद दुरुस्ती करण्यास तयार नाहीत.   आम्ही याबाबतीत कसा आणि कोणाकडे न्याय मागणे उचित ठरेल. 

ज्येष्ठ नागरिक, डोंबिवली. 

"विना सहकार नाही उद्गार" हे तत्व  प्रत्यक्षात सहकारी सोसायट्यांमध्ये किती अंमलात आणले जाते  हा एक संशोधनाचा विषय होईल.  नागरिक शास्त्राचे मूलभूत तत्व कि आपल्यामुळे दुसऱ्याला त्रास होऊ नये आणि झाल्यास तो निस्तरून द्यायची नैतिक आणि कायदेशीर जबाबदारी आपल्यावर असते, हे सोसायटी  / अपार्टमेन्ट, सगळीकडे लागू होते.  पण लक्षात कोण घेतो ?

सोसायटीची जबाबदारी - 

खर्चाला फ्लॅटधारक कधी जबाबदार ?

 उपविधी  ६८ (ब) आणि १५९ (ब ) मध्ये स्पष्टपणे हे नमूद केले आहे कि अनुक्रमे उपनियम ६८ आणि १५९ (अ ) मध्ये ज्या दुरुस्त्यांचा अंतर्भाव नाही, अश्या दुरुस्त्या सदस्यांनीच  स्वखर्चाने केल्या पाहिजेत आणि पुढे विशेष करून असे नमूद केले आहे कि "शौचालय /सिंकमुळे होणारी अंतर्गत गळती संबंधित सदनिकाधारकणारे स्वखर्चाने थांबविली पाहिजे आणि त्याबद्दलची माहिती त्याने  संस्थेला दिली पाहिजे पाहिजे. त्यामुळे आपल्या प्रश्नाप्रमाणे अंतर्गत  पाणीगळती  खर्चासुध्दा दुरुस्त करण्याची  जबाबदारी हि सदरील फ्लॅटधाकराची आहे. 

सोसायटी आणि दुरुस्ती करण्यासाठी प्रक्रिया : 

   दुरुस्त उपविधी १५९ प्रमाणे सामायिक जागांमधून होणाऱ्या पाणी गळती   ज्यामध्ये पावसामुळे होणारी पाणी गळती,  बाहेरील सामायिक पाईप तसेच मलनिःस्सारण वाहिनीमधून होणारी गळती   याचा खर्च,  तसेच पावसामुळे  टॉप टेरेसमधून  होणाऱ्या गळतीमुळे   त्या खालच्या   फ्लॅटचे छत तसेच त्यावरील प्लास्टर खराब झाल्यास त्याच्या दुरुस्तीचा  खर्च  सोसायटीने करणे गरजेचे आहे.  एखाद्या सभासदाने  अश्या स्वरूपाची तक्रार सोसायटीकडे केल्यावर उपविधी ४७ प्रमाणे संबंधित  सभासदाला सोसायटी नोटीस देऊन  त्याच्या  खर्चाने सदरील दुरुस्ती करण्यास सांगू शकते  अन्यथा स्वतः दुरुस्ती करून घेऊन  घेऊन त्याचा खर्च संबंधित सभासदाकडून वसुल करता येतो. 

   सगळ्यात महत्वाचे म्हणजे दुरुस्तीचा खर्च सोसायटीने करायचा असो वा  सभासदाने ,   सभासद दुरुस्तीसाठी सोसायटी पदाधिकाऱ्यांना अथवा त्यांचे मार्फत नेमलेल्या आर्किटेक्ट / कामगार ह्यांना फ्लॅटमध्ये प्रवेश नाकारू शकत नाही.  मात्र सभासदाच्या  वैयत्तिक मालमत्तेची नुकसानभरपाई भरून देण्याची जबाबदारी सोसायटीवर नसल्याने  त्यासाठी तुम्हाला  कोर्टात दाद मागता येईल.  तसेच सोसायटीकडून कारवाईसाठी वेळ लागतोय असे वाटल्यास त्रस्त  सभासदाला स्वतः देखील दुरुस्ती करून घेण्यासाठी कोर्टात दावा दाखल करता येईल. 

तसेच ज्याच्या फ्लॅट मधून  पाणी गळती होत आहे अश्या  सभासदाविरुद्ध महाराष्ट्र महानगरपालिका कायदा १९४९ मधील  कलम १८३-१८४ अन्वये महानगरपालिकेकडे तुम्हाला  तक्रार दाखल करता येईल  आणि महानगरपालिकेतर्फे तपासणी होऊन जर अशी गळती आढळून आली तर संबंधित सभासदाविरुद्ध कलम ३९२ प्रमाणे गुन्हा दाखल होऊ शकतो.  

 अर्थात कायद्यापेक्षाही नैतिकता असेल तर असे वाद  सामंजस्याने सोडविल्यास ते  सुटू शकतात आणि सर्वांचाच कोर्टात खर्च होणारा  वेळ आणि पैसा वाचू शकतो.

ऍड. रोहित एरंडे ©